Hòa bình Ấn Độ-Pakistan có nguy cơ “chệch hướng”
Thứ bảy 12/01/2013 | 09:35:00
Binh sỹ quân đội đến địa điểm xảy ra vụ đấu súng ngày 18/12/2012. (Ảnh: THX/TTXVN)
Những cuộc đấu súng qua “Ranh giới kiểm soát” (LoC) tại Kashmir đang có nguy cơ làm
chệch tiến trình hòa bình Ấn Độ-Pakistan.
Những cuộc đấu súng qua “Ranh giới kiểm soát” (LoC) tại Kashmir có nguy cơ làm
chệch tiến trình hòa bình Ấn Độ-Pakistan, vốn được coi đã có tiến triển khả quan
trong những năm gần đây.
Các cuộc đấu súng gây thương vong giữa binh sỹ Ấn Độ và Pakistan dọc LoC
bùng phát từ ngày 6/1 đã tạo “điềm báo” không hay cho năm mới. Ấn Độ và Pakistan
đã triệu đại sứ của nhau để trao công hàm phản đối và cáo buộc lẫn nhau về “hành
động khiêu khích, vi phạm thỏa thuận ngừng bắn.”
Phía Pakistan còn đề nghị Liên hợp quốc điều tra về các vụ vi phạm ngừng
bắn, song Ấn Độ không muốn có sự can dự của bên thứ ba.
Jammu và Kashmir, nơi được mệnh danh là “Thiên đường của hạ giới” là khu
vực có phong cảnh đẹp tuyệt vời, song cũng là khu vực “nhạy cảm,” có nhiều tổ
chức khủng bố, cực đoan hoạt động.
Năm 1947-1948 đã xảy ra cuộc chiến tranh đầu tiên giữa Ấn Độ và Pakistan.
Dưới sự giám sát của Liên hợp quốc, hai nước chấp nhận thỏa thuận về “giới tuyến
ngừng bắn,” theo đó 1/3 khu vực này do Pakistan cai quản (phía Pakistan gọi là
Azad Jammu & Kashmir và các vùng phía Bắc); còn 2/3 gồm Jammu, Ladakh và Kashmir
Valley thuộc về Ấn Độ.
Đến năm 1972, theo các điều khoản của hiệp định Simla, “giới tuyến ngừng
bắn” được đổi tên thành “Ranh giới kiểm soát” (LoC).
Mặc dù tuyên bố toàn bộ bang Jammu & Kashmir là của mình song Ấn Độ đã sẵn
sàng chấp nhận LoC như một biên giới quốc tế. Cả Mỹ và Anh cũng tán thành chuyển
LoC thành một đường biên giới được quốc tế công nhận.
Tuy nhiên, Pakistan không chấp nhận điều này vì Kashmir Valley có đa số
người Hồi giáo vẫn là một phần của Ấn Độ. Năm 1999, trên chuyến hành trình
“ngoại giao bằng xe buýt” qua LoC, Thủ tướng Ấn Độ lúc đó là Bihari Vajpayee đã
tới thăm Pakistan, đặt nền móng cho tiến trình thương lượng hòa bình sau này.
Năm 2003 hai bên bắt đầu duy trì một lệnh ngừng bắn dọc LoC, mặc dù thỉnh
thoảng vẫn xảy ra đụng độ.
Tiến trình hòa bình Ấn Độ-Pakistan đã tiến được những bước đáng kể trong
những năm gần đây thông qua các biện pháp thúc đẩy thương mại.
Song vụ đánh bom
khủng bố đẫm máu tại thành phố Mumbai của Ấn Độ hồi tháng 11/2008 đã gây căng
thẳng trong quan hệ hai bên, bởi những kẻ chủ mưu khủng bố có sào huyệt tại
Pakistan.
Tuy nhiên, trong năm 2012, quan hệ hai nước đã được cải thiện với việc
triển khai các biện pháp đẩy mạnh thương mại, mở cửa cho đầu tư trực tiếp nước
ngoài (FDI) của nước này vào nước kia, tự do hóa cơ chế thị thực và hợp tác
chống khủng bố. Thủ tướng Ấn Độ Manmohan Singh đã nhận lời mời sẽ tới thăm
Pakistan vào “thời điểm thích hợp”…
Những tín hiệu vui trên hầu như bị vụt tắt khi trong vòng một tuần đầu năm
mới liên tiếp xảy ra ba vụ đọ súng gây thương vong cho cả hai phía. Những cáo
buộc, chỉ trích lẫn nhau làm tổn hại đến quan hệ ngoại giao song phương vốn rất
khó khăn mới tạo dựng được.
Ngày 11/1, người phát ngôn của đảng Quốc đại - đảng đứng đầu trong Liên
minh tiến bộ thống nhất (UPA) cầm quyền tại Ấn Độ - đã khuyến cáo nếu Pakistan
không chấm dứt hành động vi phạm phạm LoC thì Ấn Độ sẽ phải nghĩ đến việc hành
động mạnh mẽ.
Ông tuyên bố “Chúng tôi không muốn phá vỡ tiến trình hòa bình, song chúng
tôi cần gửi một thông điệp mạnh tới Pakistan rằng chúng tôi hoàn toàn mạnh và có
thể đối phó với bất kỳ thách thức nào. Một bức tranh rõ ràng sẽ xuất hiện trong
3-4 ngày tới.”
Tuy nhiên, ông Dikshit cũng bác bỏ nhận xét của cựu Ngoại trưởng Yashwant
Sinha, lãnh đạo đảng Nhân dân Ấn Độ (BJP) - đảng lớn nhất trong Liên minh dân
chủ quốc gia (NDA) - rằng cả UPA lẫn NDA đã sai lầm trong việc đàm phán hòa bình
với Pakistan. Ông nói rằng Ấn Độ muốn có mối quan hệ hữu nghị với Pakistan và
mong muốn tăng cường mối quan hệ này.
Hy vọng của Chính phủ Ấn Độ là vậy, song thực tế liệu có được như mong
muốn. Tiến trình hòa bình Ấn Độ-Pakistan đã lùi thêm một bước khi ngày 10/1,
Pakistan quyết định đình chỉ dịch vụ xe buýt giữa khu vực Kashmir do Pakistan
kiểm soát (PoK) và bang Jammu & Kashmir (J&K) của Ấn Độ trước mắt cho đến ngày
14/1.
Có 25 xe tải chở hàng, chủ yếu là rau quả từ J&K sang cho các nhà buôn ở
PoK đã tắc tại điểm kiểm soát. Ngày 14/6 năm ngoái, hoạt động buôn bán qua LoC
cũng bị đình trễ tương tự do xung đột.
Trước tình trạng căng thẳng leo thang, Thủ hiến bang J&K Omar Abdullah
ngày 11/1 đã đề nghị hai nước tiếp tục tôn trọng thỏa thuận ngừng bắn, bởi hành
động như vậy ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người dân nơi đây./.
Minh Lý/New Delhi (Vietnm+)